Aktualne artykuły

Ujednolicone europejskie prawo cywilne - Rozporządzenie w sprawie drobnych roszczeń

Uwaga do wydania zezwolenia na pracę dla obcokrajowców w celu wykonywania samodzielnego zatrudnienia na terenie BRD.

Prawo emerytalne: Naliczenie okresu zarobkowego obcokrajowców w ich kraju ojczystym przy roszczeniach emerytalnych w Niemczech

Komentarz do udzielenia pozwolenia na pobyt dla obcokrajowca w celu wykonywania samodzielnej działalności w Republice Federalnej Niemiec.

Areszt tymczasowy

Roszczenia alimentacyjne w polskim prawie

Prawna opieka osób pełnoletnich – przegląd

Konwencja o podwójnym opodatkowaniu Polska/Niemcy z 14.05.2003




Ujednolicone europejskie prawo cywilne - Rozporządzenie w sprawie drobnych roszczeń

13.06.2007 Rada Ministerstwa Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydała rozporządzenie w sprawie drobnych roszczeń. (Small Claims). Dzięki temu łatwiej mogą być egzekwowane w ponadgranicznym obrocie prawa wierzytelności do sumy 2.000,00 €.

Poprzez te rozporządzenie, które wejdzie w życie w dniu 01.01.2009, zostanie wprowadzone kolejne ujednolicone prawo cywilne, które z wyjątkiem Danii będzie miało zastosowanie we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
Powód będzie miał w przyszłości prawo wyboru skorzystania z przepisów cywilnego prawa procesowego wewnątrzkrajowego, bądź tez z ujednoliconego rozporządzenia o przebiegu spraw bagatelnych.

W przeciągu wprowadzania w życie rozporządzenia w sprawach drobnych roszczeń, zostanie zniesione prawo w sprawach oświadczeń o egzekucji. Orzeczenia, które zostaną wydane na podstawie rozporządzenia, mogą być w Niemczech zaskarżane w postępowaniu odwoławczym, jeżeli zaistnieją przesłanki prawne do odwołania.

Należy zwrócić uwagę, ze nowe rozporządzenie nie znajdzie zastosowania dla wszystkich spraw roszczeniowych. W sprawach prawa pracy, spadkowego, alimentacyjnego oraz miedzy małżonkami pozostaną ważne regulacje poszczególnego kraju.


Uwaga do wydania zezwolenia na pracę dla obcokrajowców w celu wykonywania samodzielnego zatrudnienia na terenie BRD.

1.Uwagi ogólne

Wraz z postępującym strukturalnym i demograficznym rozwojem Wspólnoty Europejskiej Krajowa Republika Niemiecka czuła się zobligowana do opracowania od już istniejących podstaw obowiązującej ustawy o prawie dla obcokrajowców.
Dzięki ustawie o prawie do pobytu, zdolności do zarobkowania i integracji obcokrajowców w kraju zostały na nowo skodyfikowana w ustawie, która powinna współgrać z różnorodnymi wyzwaniami stojącymi w powiązaniu z niemiecka polityka migracyjna.
Nowa ustawa o prawie pobytu zastąpi starą, mającą moc prawna od 1990 roku.

W nowej ustawie o prawie pobytu została przede wszystkim unormowana kwestia napływu obcokrajowców do Niemiec, w celu wykonywania zawodu na zasadzie samozatrudnienia.
Tym samym, w przeciwieństwie do starej ustawy, zostało dokładnie sprecyzowane, jakie przesłanki powinny być ku temu spełnione. Ponadto istnieje możliwość sądowego weryfikowania decyzji wydanych przez urzędy administracyjne. Należy stwierdzić, że bezpieczeństwo prawne dla obcokrajowców, którzy dłuższy czas bądź na stałe przebywają w Niemczech w celu wykonywania zawodu, wraz z wejściem w życie nowej ustawy w znacznym stopniu się polepszyło.


2. Pobyt obcokrajowców w Niemczech w celu wykonywania samodzielnej działalności na zasadzie samozatrudnienia na obszarze Republiki Federalnej Niemiec

a) Pozwolenie na pobyt zgodnie z § 21 AufenthG

Obcokrajowcowi może być wydane pozwolenie na pobyt w celu wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej, jeśli:
- istnieje przeważający gospodarczy interes lub szczególne regionalne zapotrzebowanie,
- działalność może mieć w skutkach pozytywny wpływ na gospodarkę, oraz
- sfinansowanie i przeprowadzenie jest możliwe dzięki własnemu kapitałowi lub zabezpieczeniom kredytowym.

Zgodnie ze stanem prawnym przesłanki będą wówczas spełnione, jeśli inwestycja wyniesie przynajmniej 1 Milion Euro i zostanie stworzonych 10 nowych miejsc pracy. Jednakże zezwolenie na pobyt dla obcokrajowca, który ma ponad 45 lat może być tylko wówczas udzielone, jeśli rozporządza on wystarczającym zabezpieczeniem na starość.
Podane w ustawie wymogi są naturalnie ogólnymi przesłankami, przy tym każdy zamiar przedsiębiorcy jest sprawdzany w każdej poszczególnej sprawie. W gruncie rzeczy – zgodnie z konceptem ustawy, która leży u jej podłoża- można z wyżej wymienionych wymogów - po części zrezygnować, jeśli niemiecka gospodarka będzie wykazywać pozytywne oddziaływania w rozwoju gospodarczym.

Sam przebieg będzie przeprowadzany w urzędzie dla obcokrajowców, po tym jak wpłynie wniosek do przedstawiciela konsularnego danego kraju w Niemczech, o udzielenie pozwolenia na pobyt. Konsulat jest zobowiązany do przyjęcia wniosku i skierowania go dalej do właściwego urzędu dla obcokrajowców w kraju.

Tam zamiar inwestycyjny zostanie sprawdzony przez instytucje właściwe dla regionu, takie jak fachowe organizacje i organy, prawno-publiczne przedstawicielstwa zawodowe, właściwe dla regionu urzędy dla przedsiębiorców, izbę gospodarczą.
W związku z tym należy przy składaniu wniosku o pozwolenie na pobyt przedłożyć miedzy innymi:
- dowód dopuszczenia do wykonywania zawodu wnioskodawcy w związku z zamiarem wykonywania tego zawodu
- dowody odpowiednich wpisów w ewidencje rzemieślnicze
- dokumenty dotyczące zakresu, rodzaju, objętości obrotu i jeśli odgórnie założony okres działalności gospodarczej
- jeśli są w posiadaniu - referencje partnerów gospodarczych działalności
- informacje o miejscu wykonywania działalności
- dowody na posiadanie finansowych środków dla inwestycji, ewentualnie opinii biegłego rewidenta

Przez wzgląd na wymogi stawiane przez ustawę zalecane jest zasięgnięcie informacji bezpośrednio w regionalnych urzędach. Tutaj jest naturalnie potrzebna znajomość regionalnej sytuacji gospodarczej, jak i właściwych instytucji urzędowych.
W rezultacie składanie wniosku o udzielenie pozwolenia n pobyt jest bardzo kompleksowe i dla każdego doradcy wysoko pracochłonne.
Zgodnie z § 321 IV AufenthG pozwolenie na pobyt jest wydawane na okres 3 lat.


b) Pozwolenie na zakładanie filii firm

Pozwolenie na zakładanie filii jest tytułem do nieograniczonego pozwolenia na pobyt. Jest ono, co do obszaru i czasu nieograniczone, nie może być poprzez dodatkowe postanowienia ukracane i pozwala na wykonywanie zawodu. Przy tym nie ma znaczenia, czy mamy do czynienia z samodzielną lub tez niesamodzielną działalnością zarobkowa w zakresie stosunku pracy.
Moment wydania pozwolenia, niesie ze sobą integrację zainteresowanych osób w kraju.

Na wydanie pozwolenia wnioskodawca nie ma prawnej podstawy do roszczenia, które mogłoby być za pomocą sadowniczego orzeczenia urzeczywistnione.
Odchodząc od różnorodnych wymogów wynikających z § 9 II AufenthG, pozwolenie może być w pojedynczym przypadku wydane, jeśli obcokrajowiec zaplanowaną działalność skutecznie urzeczywistnił i jego sytuacja życiowa jest zabezpieczona.
Regulacja prawna jest bardzo liberalna, ponieważ § 9 II AufenthG stawia wiele wymogów, które biorąc pod uwagę gospodarcze interesy Republiki w efekcie nie obciążają inwestora.
Inwestor musi jedynie udowodnić, że jest w posiadaniu wystarczających środków finansowych zabezpieczających sytuacje życiową, odnosi sukcesy gospodarcze i posiada odpowiednie zabezpieczenie na starość.


3. Uwaga końcowa

Z jednej strony pokazana sytuacja prawna jest przejrzysta i przekazana przez ustawodawcę klarownie. Z drugiej strony jest koniecznym wykonanie wielu czynności, które prowadza do udzielenia pozwolenia na pobyt, które powinny być przeprowadzane przez kompetentne osoby, w szczególności przez adwokatów.

Prawo emerytalne: Naliczenie okresu zarobkowego obcokrajowców w ich kraju ojczystym przy roszczeniach emerytalnych w Niemczech

W Republice Federalnej Niemiec żyje dużo osób, które zgodnie z §7 BVFG zostały tutaj przyjęte jako członkowie rodzin, należących do Narodu Niemieckiego.
Zasadniczo u tych osób okres zarobkowy z ich krajów ojczystych nie jest brany pod uwagę przy późniejszych roszczeniach emerytalnych.

Zgodnie jednak z §100 ust. 4 BVFG w związku z §1 ust. 2 nr 3 BVFG czas ten jest brany pod uwagę przy późniejszych roszczeniach emerytalnych, jeżeli upoważnionej osobie przed 01.07.1990r. zostało wydane „pozwolenie na przejęcie” (Übernahmegenehmigung). „Pozwolenie na przejęcie” jako pozwolenie na przebywanie odpowiada w ogólności późniejszemu „orzeczeniu o przyjęciu”. „Pozwolenia na przejęcie” były wystawiane w latach 1956 do 1990 obywatelom byłego Związku Radzieckiego o pochodzeniu niemieckim na wniosek. Jednakże „pozwolenia na przejęcie” nie zawsze dochodziły do adresata w Związku Radzieckim, ponieważ były one wysyłane wnioskodawcom przez urzędy RFN pocztą. Często wnioskodawcy też nie korzystali z tych upoważnień.
Kopie wydanych „pozwoleń na przejęcie” są do dzisiaj w archiwach niemieckich urzędów.

Dlatego nie jest wykluczonym, że wiele osób, które dopiero po 1990 zgodnie z §7 BVFG przesiedliły się do Republiki Federalnej Niemiec, przed 1990 miały „pozwolenie na przejęcie” lub zostały objęte przez pozwolenie rodziców. To znaczy, że te osoby posiadają status przynależnych do Narodu Niemieckiego zgodnie z §6 BVFG w związku z §1 ust. 2 pkt.3 BVFG w starym wydaniu.

To dotyczy też tych osób, które podczas II wojny światowej zostały uznane za niemieckich obywateli. Także ich potomkowie mogą mieć niemieckie obywatelstwo.

Wszystkie osoby, które są w posiadaniu „pozwolenia na przejęcie”, mogą postawić wniosek o uznanie za wypędzonego. Skutkiem takowego uznania jest też uznanie okresu zarobkowego z danego państwa.

Komentarz do udzielenia pozwolenia na pobyt dla obcokrajowca w celu wykonywania samodzielnej działalności w Republice Federalnej Niemiec.

1. Ogólnie

Ze względu na postępujące ustalenia Europejskiej Wspólnoty, strukturalne i demograficzne tendencje rozwojowe Republika Federalna Niemiec postanowiła istotnie przerobić obowiązujące prawo dla obcokrajowców. Poprzez Ustawę o Pobycie, Zarobkowaniu i Integracji obcokrajowców na terenie Niemiec (AufenthG) z 31.07.2004. stworzono nowoczesną kodyfikację, która między innymi odpowiada wielu oczekiwaniom w związku z niemiecką polityka w sprawie napływu obcokrajowców. Ustawa o Pobycie uchyla Ustawę o Obcokrajowcach z 1990, która przez prawie 15 lat była w życiu.
Poprzez nową Ustawę o Pobycie zostaje uregulowane dojście obcokrajowców do wykonywania samodzielnej działalności w Niemczech. W przeciwieństwie do starej regulacji, teraz zostało dokładnie ustawowo skodyfikowane, jakie przesłanki muszą dla uczestników w tej materii nastąpić. Poza tym istnieje możliwość weryfikacji decyzji wydanych przez administrację przez niezawisłe sądy niemieckie. Dlatego należ stwierdzić, że wraz z wejściem w życie Ustawy o Pobycie bezpieczeństwo prawne dla obcokrajowców, którzy zamierzają na dłuższy czas pozostać w Niemczech albo zamierzają pozostać w Niemczech na stałe w celu wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej znacznie się poprawiło.

2. Pobyt obcokrajowców w celu wykonywania samodzielnej działalności na terenie Republiki Federalnej Niemiec

a) Pozwolenie na pobyt z § 21 AufenthG

Obcokrajowcowi może zostać udzielone pozwolenie na pobyt w celu wykonywania samodzielnej działalności w Niemczech, jeżeli w tym zakresie;
- istnieje nadrzędny interes gospodarczy lub szczególna regionalna potrzeba
- ta działalność zapowiada pozytywne skutki dla gospodarki i
- sfinansowanie tej działalności jest zapewnione przez samodzielny kapitał lub przez potwierdzenie kredytowania.

Z reguły przesłanki te są wtedy spełnione, jeżeli minimum 1 milion Euro zostało zainwestowane i 10 nowych miejsc pracy stworzonych.
Jednakże obcokrajowcom, którzy skończyli 45 rok życia udziela się zezwolenia na pobyt, jeżeli dysponują wystarczającym zabezpieczeniem na starość.

Przy tych przez ustawę podanych danych, chodzi oczywiście o ogólne punkty wytyczne, dlatego też każdy przypadek jest badany odrębnie. Z reguły – ze względu też na ideę samodzielnej działalności – nie będzie też trzeba wypełnić wszystkich przesłanek, jeżeli dla niemieckiej gospodarki i przez to dla Republiki Federalnej Niemiec będą oczekiwane pozytywne skutki.

Sam proces będzie prowadzony przez odpowiedni urząd dla obcokrajowców, po tym jak w przedstawicielstwie zagranicznym ( w konsulacie) Republiki Federalnej Niemiec zostanie postawiony wniosek o udzielenie pozwolenia na pobyt.
Przedstawicielstwo zagraniczne odbiera tylko ten wniosek i kieruje go do odpowiedniego wewnątrz-krajowego urzędu dla obcokrajowców.

Tam przedsięwzięcie inwestycyjne jest sprawdzane przez instytucje właściwe dla miejsca planowanej działalności, jak też przez publiczno-prawne przedstawicielstwa zawodowe, odpowiednie regionalne urzędy rzemieślnicze i przez izby przemysłowe i handlowe.
W tym znaczeniu wraz z wnioskiem o wydanie pozwolenia na pobyt należy złożyć również
- poświadczenia o zawodowej i profesjonalnej zdolności do wykonywania żądanej działalności
- przy wykonywaniu rzemiosła, poświadczenie o odpowiedniej rejestracji jako rzemieślnik
- dokumenty o objętości, rodzaju, rozmiarze obrotu i w razie potrzeby o długości czasowej przyszłej działalności
- o ile dostępne, referencje biznesowe ważnych partnerów handlowych
- podanie miejsca, w którym ma się odbywać działalność
- poświadczenia o istnieniu potrzebnych dla inwestycji środkach finansowych , ewentualnie ekspertyzy audytora

W świetle tych konkretnych wymogów jest z naszego punktu widzenia bardzo ważnym, żeby w przedpolu złożenia wniosku o pozwolenie na pobyt, nawiązać kontakt z urzędami na miejscu, żeby od razu ustalić warunki dla powodzenia wniosku.

Tutaj jest oczywiście potrzebna wiedza co do gospodarczej sytuacji regionu, a z drugiej strony wiedza o odpowiednich urzędach, czy też urzędnikach.
Całościowo rzecz ujmując, sprawa postawienia wniosku o wydanie pozwolenia na pobyt przedstawia się bardzo kompleksowo, a dla konkretnych doradców jako niezwykle pracochłonne.

Według § 21 ust. IV AufenthG pozwolenia na pobyt zostaje wystawione na najdłużej 3 lata.

b) Pozwolenie na osiedlenie

Pozwolenie na osiedlenie jest nieograniczone. Jest ono nieograniczone czasowo i przestrzennie, nie może być łączony z oznaczeniem dodatkowym i upoważnia do wykonywania działalności zarobkowej. Przy tym jest kompletnie nieważnym, czy chodzi o samodzielne, czy o niesamodzielne zarobkowanie w postaci stosunku pracy.
Jeżeli pozwolenie na osiedlenie zostanie wydane, jest to wyrazem postępującej integracji zainteresowanej osoby w Republice Federalnej.

Na wydanie pozwolenia na osiedlenie istnieje roszczenie prawne, które może być sądowo wyegzekwowane.
Inaczej od tych różnorakich wymagań, które wynikają z § 9 ust. II AufenthG, pozwolenie na osiedlenie może być wystawione w tutaj przedstawianym przypadku wtedy, jeżeli obcokrajowiec z pozwoleniem na pobyt łączącą się działalność, z powodzeniem wykonał tą działalność i jego utrzymanie jest zapewnione.
To ustawowe unormowanie jest bardzo liberalne, ponieważ § 9 AufenthG stawia wielorakie żądania, które właściwie przy uwzględnieniu gospodarczego interesu Republiki Federalnej Niemiec nie mogą być wymagane od inwestora. Inwestor musi tylko poświadczyć, że dysponuje środkami wystarczającymi do utrzymania życia, przedsiębiorczo z powodzeniem działa i w razie potrzeby ma wystarczające zabezpieczenie na starość na terenie Republiki Federalnej Niemiec.

3. Wniosek

Wyżej ukazana sytuacja prawna jest z jednej strony bardzo przejrzysta i przez ustawodawcę jasno przedstawiona. Z drugiej strony jest potrzebnych wiele zabiegów, żeby otrzymać pozwolenie na pobyt, które powinne być przeprowadzane przez fachowo kompetentne osoby, szczególnie przez adwokatów.

Areszt tymczasowy

1. Źródła prawne – podstawy prawne
Z dniem 1. września 1998 r. Weszła w życie długo oczekiwana kompleksowa reforma systemu prawa karnego. Do nowej polskiej kodyfikacji zalicza się między innymi ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – polski kodeks postępowania karnego Dz. U. Nr 89, poz.555

2. Cel aresztu tymczasowego
Areszt tymczasowy stosuje się w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, art.249 § 1 KPK. Stosuje się go tylko wtedy, jeśli nie ma innego środka zapobiegawczego.

3. Rodzaje aresztów tymczasowych
Polski KPK nie rozróżnia miedzy rodzajami aresztów tymczasowych.

4. Kształt aresztu tymczasowego
4.1 przesłanki
Według art. 258 § 1 i § 2 KPK tymczasowe aresztowanie może nastąpić, jeżeli:
a) zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu, art. 258 § 1 pkt. 1 KPK
b) zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne, art. 258 § 1 pkt.2 KPK.

Czy rzeczywiście istnieje obawa ucieczki, leży w ocenie organu prowadzącego postępowanie. Dlatego też w przypadku obcokrajowców nałożenie aresztu tymczasowego staje się bardziej prawdopodobne.

Art. 258 § 2 KPK reguluje dalej, że areszt tymczasowy może zostać zastosowany, jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat. To samo dzieje się w przypadku, gdy sąd I instancji skażał oskarżonego na karę pozbawienia wolności nie niższą 3 lata. Potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą, art. 258 § 2 KPK.

Poza tym tymczasowe aresztowanie może wyjątkowo nastąpić także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, a zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził, art. 258 § 3 KPK.

4.2. Czas trwania / przedłużenie
Łączny czas stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat, art.263 § 3 KPK.
Także ten termin może jednak zostać przedłużony. Przedłużenie może dokonać sąd apelacyjny, na wniosek sądu przed którym sprawa się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora apelacyjnego, art. 263 § 4 KPK.
Jeżeli jednak zachodzi potrzeba stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd I instancji, każdorazowe jego przedłużenie może następować na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, art. 263 § 7 KPK.

4.3. Kompetencje / uprawnienia
Polski kodeks przyznaje sądowi wyłączną kompetencje do nakładania aresztu tymczasowego, art. 250 § 1 KPK. Po zatrzymaniu przez Policję podejrzana osoba jest przesłuchiwana. W ciągu pierwszych 48 godzin, po dostarczeniu wniosku przez Policję o nałożeniu aresztu tymczasowego przez sąd, prokurator powinien osobiście przesłuchać podejrzanego. Po tym prokurator może przedstawić sądowi wniosek o tymczasowe aresztowanie albo odstąpić od tego i zwolnić podejrzanego. Jeżeli wniosek zostanie dostarczony sądowi, podejrzana osoba zostaje doprowadzona do sądu.

Przyprowadzenie podejrzanego przed sąd otwiera znowu 24-godzinny termin. W tym czasie sąd rozpoznaje o przyjęciu wniosku lub o zwolnieniu i przesłuchuje podejrzanego. Przy przesłuchaniu powinien brać udział obrońca podejrzanej osoby.
W postanowieniu o nałożeniu tymczasowego aresztowania powinna być nazwana osoba, przeciwko której ma być zastosowany tymczasowy areszt. Poza tym powinna być podane przestępstwo, jakie się zarzuca podejrzanemu, a także czas w którym tymczasowe aresztowanie ma się odbyć, jak też termin końcowy tymczasowego aresztowania.. Postanowienie to musi też być wystarczająco uzasadnione. Powinne zostać podane dowody, które przemawiają przeciwko podejrzanemu. W postanowieniu powinny też znaleźć się podstawy prawne aresztownia.
Przy nałożeniu tymczasowego aresztowania na obcokrajowca, powinien zostać poinformowany konsulat.

4.4. Zakazy środki / zastępcze
Według art. 259 KPK należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, jeżeli pozbawienie wolności oskarżonego;

a) spowodowałoby dla jego życia lub zdrowia poważne niebezpieczeństwo,

b) pociągałoby wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub jego najbliższej rodziny.
W obu wypadkach należy odstąpić od tymczasowego aresztowania, jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie.
Jeżeli, jak w pkt. a) tymczasowe aresztowanie spowodowałoby poważne zagrożenie dla życia lub zdrowia oskarżonego, tymczasowe aresztowanie może być wykonywane w zakładzie leczniczym, art. 260 KPK.

c) Trzeci zakaz dotyczy oczekiwanej kary. Tymczasowe aresztowanie nie może być zastosowane, jeżeli z okoliczności sprawy można przewidywać, że sąd orzeknie w stosunku do oskarżonego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub karę łagodniejszą albo że okres tymczasowego aresztowania przekroczy przewidywany wymiar kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia, art. 259 § 2 KPK.

d) Następny zakaz dotyczy grożącej oskarżonemu kary do jednego roku. Tymczasowe aresztowanie nie może być bowiem nałożone, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nie przekraczającą roku, art. 259 § 3 KPK.
Te dwa zakazy z pkt. c) i d) nie znajdują zastosowania, jeżeli oskarżony się ukrywa, uporczywie nie stawia się na wezwania lub w inny bezprawny sposób utrudnia postępowanie albo nie można ustalić jego tożsamości.

5. Egzekwowanie tymczasowego aresztowania.
Tymczasowe aresztowanie wykonuje się w aresztach śledczych, art. 208 § 2 KKW. Areszty śledcze są albo samodzielnymi aresztami, albo istnieją jako wyodrębnione oddziały zakładów karnych.

6. Zwolnienie
Stosując tymczasowe aresztowanie sąd może zastrzec, że ulegnie ono zmianie z chwilą złożenia, nie później niż w oznaczonym terminie, określonego poręczenia majątkowego, art. 257 § 2 KPK. Poręczenie jest umową między oskarżonym lub inną osobą i organem procesowym, która stanowi, że w zamian na jakąś gwarancje oskarżona osoba pozostanie na wolności. Poręczenie może polegać na pieniądzach, papierach wartościowych, zastawu lub hipoteki. Jest też możliwe, że poręczenia udzieli n.p. zakład pracy, w którym jest zatrudniona oskarżona osoba. Tutaj poręczyciel obiecuje, że oskarżony będzie się zachowywał w odpowiedni sposób.

W przypadku, jeżeli oskarżony zostanie uniewinniony, umorzenia lub warunkowego umorzenia postępowania, warunkowego zawieszenia wykonywania kary, wymierzenia kary pozbawienia wolności odpowiadającej co najwyżej okresowi tymczasowego aresztowania, skazania na karę łagodniejszą niż pozbawienie wolności albo w razie odstąpienia od wymierzenia kary, zarządza się niezwłocznie zwolnienie tymczasowo aresztowanego, jeżeli nie jest on pozbawiony wolności w innej sprawie, art. 264 § 1 KPK. Jeżeli ktoś był bezprawnie aresztowany, ma prawo do odszkodowania.

7. Środki zaskarżenia
Przeciwko postanowieniu sądu o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, można złożyć na to postanowienie zażalenie do sądu apelacyjnego ( sądu wyższej instancji ). Jeżeli tymczasowe aresztowanie zostało nałożone przez sąd apelacyjny, to zażalenie składa się do innego, równorzędnego sądu apelacyjnego.

Poza tym oskarżony może zawsze złożyć wniosek o uchylenie lub zmianę tymczasowego aresztowania w inna karę. Przeciwko każdemu postanowieniu sądu o przedłużeniu tymczasowego aresztowania przysługuje zażalenie.

© 2007 Udo Blümel Adwokaci


Roszczenia alimentacyjne w polskim prawie

Według art. 133 polskiego kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO) rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka są wystarczające na pokrycie jego kosztów utrzymania i wychowania. Przy tym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, art. 135 § 1 KRO.

Usprawiedliwione potrzeby mają tutaj dotyczyć tylko potrzeb własnych dziecka, a nie jego członków rodziny. Sad Najwyższy (SN) wypowiedział się za zasadą, że dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, i to zarówno wtedy, gdy żyją z nimi wspólnie, jaki i wtedy, gdy żyją w oddzielnych mieszkaniach. Oznacza to więc, że rodzice są zobowiązani zapewnić dziecku te same warunki materialne, w których sami żyją. Nie dotyczy to jednak potrzeb dziecka będących przejawami zbytku. Dziecko powinno zawsze mieć jednak zagwarantowane podstawowe warunki egzystencji.

Sąd Najwyższy wytłumaczył też, co rozumie pod pojęciem „zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego”. Dotyczy to nie tylko zarobków i dochodów rzeczywiście uzyskanych z majątku zobowiązanego, ale i tych zarobków i dochodów, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Dlatego też nie można żądać od inwalidy, zwłaszcza zaliczonego do drugiej grupy inwalidzkiej, ażeby przedsiębrał starania o uzyskanie pracy, która przekracza jego fizyczne możliwości. Z drugiej strony jednak rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że stanowiłoby to dla nich nadmierny ciężar. Obowiązani są oni podzielić się nawet najmniejszymi dochodami.

Do możliwości zarobkowych zalicza się każdy osiągnięty dochód, czy to z umów o pracę, czy też z umów o wykonanie usługi, czy zlecenia. Przy obliczaniu możliwości majątkowych trzeba pomniejszyć dochody uzyskane z majątku o wydatki, które były konieczne dla uzyskania dochodu. Jest też ważne ustalenie dochodów, jakie byłyby uzyskane, przy zastosowaniu należytej staranności. Nie można domagać się od rodziców naruszenia substancji majątkowej. Dlatego też nie można oczekiwać, że przykładowo zostanie sprzedane gospodarstwo rolne lub zakład, który stanowi źródło dochodów. Zbycie jednak takich rzeczy jak biżuteria, czy obrazy jest jak najbardziej dopuszczalne. Usprawiedliwione potrzeby dziecka nie mogą jednak doprowadzić do niedostatku rodziców. Z tego względu zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego nie może być przeprowadzone „za wszelka cenę”.

Zobowiązanie alimentacyjne może być też przeprowadzone w inny sposób. W myśl §2 art.135 KRO zobowiązanie alimentacyjne przy dziecku, które jeszcze nie jest w stanie samo się utrzymać, może polegać także, w całości lub części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. Z reguły jest tutaj mowa o matkach, które dbają o swoje dzieci przez przygotowywanie im posiłków, szykowanie do szkoły i organizacje czasu wolnego dziecka i w ten sposób wypełniają swój obowiązek alimentacyjny.

Obowiązek alimentacyjny nie kończy się z uzyskaniem przez dziecko pełnoletniości i jest dlatego też rozstrzygany dla każdego przypadku. W wypadkach, gdy dziecko chce uczyć się dalej w szkole wyższej, rodzice są zobowiązani je przy tym wspierać.

Zazwyczaj sąd rodzinny rozstrzyga przy rozwodzie, czy separacji automatycznie też o alimentach. Jest oczywiście dopuszczalnym, żeby małżonek przed orzeczeniem separacji lub rozwodu zwrócił się z pozwem, by dostać odpowiednie alimenty na dziecko. Ze względu na to, że warunki życia zobowiązanego i uprawnionego mogą się zmieniać, jest możliwa też zmiana decyzji sądu o przyznanych alimentach. Tutaj trzeba zwrócić się do sądu rodzinnego z pozwem o podwyższenie, zmniejszenie lub też o uchylenie alimentów.

© 2007 Udo Blümel Adwokaci

Prawna opieka osób pełnoletnich – przegląd

1. Ustalenie celu prawnej opieki nad osobami pełnoletnimi

Często zdarza się, że pełnoletnia osoba poprzez chorobę psychiczną albo przez upośledzenie umysłowe lub fizyczne nie jest w stanie, załatwiać swoich spraw. Dla takich wypadków ustawodawca przewidział system przepisów. Ten system służy temu, aby ustalić sytuację prawną osób psychicznie chorych, upośledzonych umysłowo lub fizycznie.
W ten sposób prawo opiekuńcze unaocznia odpowiedzialność naszego społeczeństwa, które przejmuje odpowiedzialność za każdego.

2. Przesłanki, według których opieka może być zastosowana

Zasadniczo jest tak, że opieka przez wyznaczenie opiekuna może być tylko wtedy nałożona, jeżeli pełnoletnia osoba ze względu na chorobę psychiczną lub umysłowe lub fizyczne upośledzenie częściowo lub całkowicie nie jest w stanie załatwić swoich spraw.
W takim wypadku właściwy ze względu na miejsce sąd opiekuńczy, tutaj chodzi o wydział sądu rejonowego, któremu zostały przekazane decyzje sądowe w sądzie rodzinnym, ustanawia opiekuna. Ustanowienie to następuje albo na wniosek poszkodowanego albo z urzędu. Wniosek może zostać postawiony też przez osobę niezdolną do czynności prawnych. Nie jest dopuszczalne ustanowienie opiekuna wbrew wolnej woli pełnoletniej osoby. Jeżeli nie można dojść wolnej woli, może zostać nałożona tzw. przymusowa opieka.

Z wejściem w życie ustawy o opiece z dnia 01.01.1992 uprzednie stany faktyczne takie jak, umysłowe niedorozwinięcie, alkoholizm, skłonność do marnotrawstwa, choroba umysłowa, uzależnienie narkotykowe zostały wyjęte z ustawy. Dlatego też nie stanowią już przesłanek do zastosowania opieki.

Jedynym kryterium decydującym jest to, czy konkretna potrzeba poszkodowanego wymaga ustanowienia opiekuna.
Prawne warunki dla ustanowienia opiekuna są zasadniczo zawarte w § 1896 GBG.

3. Osoba opiekuna

Jako opiekuna sąd opiekuńczy ustanawia osobę fizyczną, która jest właściwa do tego, aby objąć opiekę nad zakresem zadań określonym przez sąd i w koniecznym rodzaju i sposobie osobiście opiekować się podopiecznym (§ 1897 I BGB).
Zasadniczo pełnoletnia potrzebująca osoba ma prawo wskazać osobę na opiekuna. Temu wskazaniu trzeba się przychylić, chyba, że jest ono sprzeczne z dobrem pełnoletniego (§ 1897 IV GBG).
W każdym wypadku przy wyborze opiekuna trzeba wziąć pod uwagę więzi rodzinne i inne osobiste powiązania.
Jest też możliwe, że zostanie ustanowionych więcej opiekunów dla pełnoletniego, jeżeli jest to tylko konieczne ze względu na załatwienie spraw.
Ustanowienie tzw. zawodowych opiekunów powinno mieć miejsce tylko wtedy, jeżeli nie ma innej osoby do wyboru. Opieka może być też wykonywana przez odpowiedni związek.
Według § 1898 I BGB osoba powołana przez sąd opiekuńczy jest zobowiązana, przy istnieniu przydatności ze swojej strony podjąć się opieki, jeżeli takie powołanie może być od niej wymagane.
Powołanie na opiekuna następuje dopiero wtedy, jeśli opiekun wyraził gotowość do przejęcia tego urzędu.

4. Wymiar opieki

Według § 1901 BGB opieka obejmuje wszystkie czynności, które są konieczne, aby prawnie załatwić sprawy podopiecznego w ramach zakresu zadaniowego wyznaczonego przez sąd. Przy tym dobro podopiecznego ma najwyższe znaczenie.
Zakres zadaniowy wyznaczony dla opiekuna może polegać np. na,
- wyznaczaniu miejsca pobytu podopiecznego
- na występowaniu w imieniu podopiecznego w sprawach majątkowych i w tym zakresie opiekować się jego majątkiem
- na dowożeniu podopiecznego do lekarza i
- na sprawdzaniu pełnomocnika ustanowionego przez podopiecznego
- na załatwianiu osobistych spraw podopiecznego

Przedstawicielstwo opiekuna następuje zasadniczo na drodze sądowej lub też pozasądowo (§ 1902 GBG, § 53 ZPO)
Jeżeli opiekun w odniesieniu do interesów podopiecznego ma podjąć szczególnie ciężkie decyzje, to te decyzje podlegają obowiązkowi zezwolenia sądu opiekuńczego (§ 1904 i.n. BGB)
Do takich decyzji zaliczają się miedzy innymi zgoda na niebezpieczne badanie lub leczenie, wypowiedzenie mieszkania lub zaprzestanie czynności podtrzymujących życie podopiecznego.
Aby zapobiec jakiemukolwiek błędnemu wypełnieniu upoważnień nadanych opiekunowi, istnieją dalsze przepisy prawne, które wymagają poza zastrzeżeniem, zezwolenia przez sąd opiekuńczy, zaistnienia innych szczególnych przesłanek. Można tutaj wymienić n.p. sterylizacje (§ 1905 BGB) lub umieszczenie podopiecznego w zakładzie zamkniętym ( § 1905, § 1906 BGB).

5. Zniesienie opieki

Według § 1908 d I BGB opieka ustanowiona przez sąd opiekuńczy musi zostać uchylona, jeśli odpadły przesłanki jej istnienia.
W taki sam sposób może się poszerzyć lub zmniejszyć zakres obowiązków opiekuna.
W wypadku ustanowienia opieki na wniosek podopiecznego, opieka musi zostać zniesiona, jeśli podopieczny wystosuje taki wniosek i nie istnieją żadne powody, aby zastosować opiekę z urzędu (§ 1908 d II BGB).

6. Zapłata dla opiekuna

Przy pytaniu, czy opiekun może żądać zapłaty, trzeba odróżnić zawodowych opiekunów od niezawodowych.
Przy opiekunach niezawodowych uważa się, że oni zasadniczo pełnią opiekę bez zapłaty (§ 1908 i, § 1836 I BGB).
Jednakże sąd opiekuńczy może zezwolić opiekunowi na odpowiednią zapłatę, jeżeli majątek podopiecznego i zasięg lub stopień trudności wykonywanej opieki taką zapłatę usprawiedliwiają.

Takowa konstelacja może zaistnieć, jeśli czysty majątek podopiecznego przekracza 2.600,00 Euro.
Od zapłaty trzeba też odróżnić wyrównanie wydatków reprezentacyjnych, które mogą zostać zwrócone według § 1835 a BGB.

Wysokość zapłaty opiekuna niezawodowego jest każdorazową decyzją sądu opiekuńczego – kompetencje ma tutaj kurator sądowy (§ 3 Nr.3 a RPflG).

W wypadku zawodowej opieki sąd opiekuńczy musi zezwolić na zapłatę (§1908i, §1836 I BGB; § 1 II VBVG).
Zazwyczaj zawodowa opieka jest wynagradzana w wymiarze godzinowym.
Wysokość zapłaty za godzinę jest zazwyczaj uzależniona od kwalifikacji opiekuna.
Zapłata zawodowych opiekunów waha się między 27,00 i 40,00 Euro na godzinę.
Od 01.07.2005 wysokość zapłaty opiekuna zawodowego może być wyliczona tylko w godzinowej formie zryczałtowanej, która przy podopiecznych nie posiadających własnych środków do życia wypływa z § 5 II VBVG.

Jeżeli podopieczny jest bez środków finansowych, opiekun zawodowy jest opłacany przez państwo. (§ 1836 I BGB; § 1 II VBVG).

7. Ważne przepisy proceduralne

W § 65 i.n. ustawy o sądownictwie niespornym (FGG) jest uregulowane postępowanie sądu opiekuńczego w sprawach opiekuńczych. W tym postępowaniu zasadniczo obowiązuje, że poszkodowany bez względu na istnienie lub nieistnienie zdolności do czynności prawnych, ma zdolność procesową. (§ 66 FGG). Ewentualnie zainteresowanemu należy przyznać kuratora procesowego, jeżeli jest to konieczne dla dobra jego interesów.

Według § 68 FGG sąd opiekuńczy powinien osobiście przesłuchać podopiecznego i w ten sposób wyrobić sobie bezpośrednie wrażenie.
Wyniki przesłuchania i rezultaty możliwych ekspertyz muszą być przedyskutowane z podopiecznym podczas tzw. rozmowie końcowej.

Na okres najdłużej sześciu miesięcy z możliwością przedłużenia do jednego roku może w drodze tymczasowego postanowienia zarządzającego zostać powołany tymczasowy opiekun lub może być nałożone tymczasowe zastrzeżenie zezwalające przez sąd opiekuńczy, jeżeli powołanie opiekuna jest prawdopodobne, zostało przedłożone takowe świadectwo lekarskie o stanie podopiecznego i dalsze przedłużenie wiązałoby się z niebezpieczeństwem (§ 69 i.n. FGG).
Według § 69 g FGG decyzje sądu opiekuńczego podlegają zażaleniu.
Obok podopiecznego zażalenie mogą wnieść jego małżonek, partner lub inni bliscy krewni.
W ten sposób zostaje zagwarantowane, że środki zarządzone przez sąd nie będą stosowane samowolnie na niekorzyść podopiecznego.

8. Znaczenie dysponowania pacjentem i przezornego pełnomocnictwa przy opiece zarządzonej przez sąd opiekuńczy

Zasadniczo oświadczenia podopiecznego, które są oddawane w stanie zdolności do wydawania zezwoleń mają pierwszeństwo, w razie zaistnienia stanu niezdolności do wydawania zezwoleń, ponieważ chodzi o najbardziej osobiste oświadczenia woli podopiecznego, które zostały wydane przezornie na wypadek pilnej potrzeby.
To samo ma miejsce przy pełnomocnictwach przezornych lub opiekuńczych.

Wraz z takimi pełnomocnictwami podopieczny daje pełnomocnictwo pełnomocnikowi do wyrażania zgody, w razie zaistnienia własnej niezdolności do wyrażania zgody.

Według § 1904 II BGB pozwolenie złożone przez pełnomocnika w celu przedsięwzięcia środków leczniczych, wymaga zatwierdzenia przez sąd opiekuńczy wtedy, gdy powołany przez sąd opiekuńczy opiekun musiał zasięgnąć zatwierdzenia sądu.

Dlatego też podopieczny poprzez wystawienie dyspozycji pacjenta, tudzież pisemnego oświadczenia o pełnomocnictwie przezornym lub opiekuńczym może wywierać wpływ na decyzje w momencie, gdy własna wola stanowienia o sobie została znacząco ograniczona lub całkowicie przepadła.


© 2007 Udo Blümel Adwokaci



Konwencja o podwójnym opodatkowaniu Polska/Niemcy z 14.05.2003

Na świecie istnieje tylko mała liczba krajów, które nie ściągają podatków od swoich obywateli. Te państwa mają zazwyczaj inne, bardziej lukratywne dochody i nie muszą angażować wojska urzędników, aby efektywnie zbierać podatki. To wielka szkoda, ale jak powszechnie wiadomo, do tych państw nie zaliczają się ani Polska, ani Niemcy. Z mocy swojej suwerenności tak Polska, jak i Niemcy podnoszą roszczenia podatkowe. Ich narodowe systemy prawne stwarzają przy tym swoje własne punkty zaczepienia, przy których zaistnieniu może być wysunięte roszczenie podatkowe. Z powodu wzrastającego zainteresowania, by działać gospodarczo za granicą, może dochodzić często do sytuacji, że dla jednej osoby punkt zaczepienia istnieje tak w Niemczech, jak i w Polsce i tak samo Polska jak i Niemcy mogą wtedy żądać podatków. Jeżeli nie starano by się, uniknąć tej sytuacji, prowadziłoby to do tego, że ta osoba w obu państwach podlegałaby nieograniczonemu opodatkowaniu. Przypuszczalnie, jeżeli polski obywatel ma stałe miejsce zamieszkania w Niemczech i w Polsce, i pracuje w Niemczech, musiałby za granicą, jak i w swojej ojczyźnie płacić podatek ze względu na wykonywaną pracę. To wynika z tego, że jego miejsce zamieszkania, tak samo jak siedziba jakiegoś przedsiębiorstwa są uważane za punkty zaczepienia przy wysuwaniu roszczeń podatkowych. Prowadziłoby to do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Trudno sobie nawet wyobrazić, jak bardzo obciążyłoby to ponadgraniczne stosunki gospodarcze.

Dlatego też wiele państw, a w tym także Niemcy i Polska, postanowiły zapobiec podwójnemu opodatkowaniu. Aby to osiągnąć, podpisały dwustronne umowy międzynarodowe. Konwencja z 2003 o uniknięciu podwójnego opodatkowania w sprawie podatku od dochodu i majątku między Republika Polskę i Republikę Federalna Niemiec, jest właśnie taką umową międzynarodową.
Jeszcze raz dla jasności; konwencja ta może tylko zmniejszyć roszczenia podatkowe, i nie może żadnych nowych roszczeń stworzyć.

Konwencja o podwójnym opodatkowaniu między Polską a Niemcami obejmuje osoby, które są zamieszkałe albo w Niemczech, albo w Polsce, albo też w obu tych krajach. Poza tym konwencja w Niemczech obejmuje podatek dochodowy, podatek dochodowy od osób prawnych i podatek od działalności zarobkowej, a w Polsce podatek dochodowy i podatek dochodowy od osób prawnych.

Konwencja reguluje jednak przede wszystkim, które z państw może wnieść roszczenie podatkowe. W przypadku więc, gdy dochody podlegają opodatkowaniu w obu państwach; w Polsce i w Niemczech, konwencja podaje dwa rozwiązania. Albo podatek już zapłacony za granicą jest naliczany do podatku w kraju zamieszkania, czyli w kraju, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania (metoda naliczenia). Albo dochody osiągnięte za granica, są zwalniane z podatku w kraju zamieszkania (metoda zwolnienia).

W ten sposób zyski z zagranicznych zakładów w państwie zamieszkania są zwalniane z podatku, a podatki u źródła dochodu z dywidend dla osób fizycznych są naliczane.

W zasadzie budowa wszystkich konwencji o podwójnym opodatkowaniu, które Niemcy podpisały z innymi państwami jest podobna. Jest tak dlatego, ponieważ OECD opracowała wzór tych konwencji z komentarzem, aby państwa przemysłowe mogły się na niej wzorować.

Chcący, więc działać gospodarczo ponadgranicznie, jest niezmiernie ważnym, aby w przedpolu skorzystać z doradztwa o konwencji, by nie stracić z oczu możliwych korzyści podatkowych.
© 2007 Udo Blümel Adwokaci